Author :
Abstract
İlk olarak 1989’da hukukçu Kimberle Williams Crenshaw tarafından tanımlanan kesişimsellik kavramı, hemen ardından bir sonraki yıl aynı isim tarafından yapısal, politik ve temsili kesişimsellik olarak üç farklı inceleme alanına ayrıştırılmıştır. Ardından toplumsal kurumlar, özgürleşme hareketleri, kültürel pratikler ile birlikte farklılık kategorilerinin kendi arasındaki eşzamanlı ve karmaşık etkileşimi ve bu etkileşimin yarattığı sonuçları ifade ettiği düşünülen kesişimsellik kavramına yöneltilen eleştiriler gelmiştir. Bu eleştiriler daha çok bu kavramın boşluklarını doldurmaya veya eksikliklerini tamamlamaya yöneliktir. İlk eleştiri Elisabeth Schüssler Fiorenza’ya ait kiyerarki kavramıyla birlikte ele alınabilir. Baskı ve ayrımcılığa uğrayan kesişimsel kimliklerin deneyimlerini merkeze alarak şekillenen kesişimsellik kavramına karşın, kiyerarki kavramıyla birlikte imtiyazlar problemine ve tahakkümün kesişen yapılarına da dikkat çekilebilmiştir. İkinci eleştiri incelenen kategorilerin belirsizliği, hangi kategorilerin kesişimsellik araştırmaları için en uygun ve önemli olduğu ve bu kategorilerin neye göre sınırlandırılması gerektiği gibi birçok tartışma içerir. Kategoriler problemi olarak adlandırılan bu tartışmalarda, özellikle Judith Butler’ın toplumsal cinsiyet kategorisi üzerine getirdiği eleştiriler önemlidir.
Keywords
Abstract
The concept of intersectionality was first defined by lawyer Kimberle Williams Crenshaw in 1989. Intersectionality was separated into three different fields of study as "structural", "political" and " representational" by Crenshaw the following year. There have been criticisms of the concept of intersectionality, which is thought to express the simultaneous and complex interaction between the categories of difference and the consequences of this interaction with social institutions, liberation movements and cultural practices. These criticisms are mostly aimed at filling the gaps or completing the deficiencies of this concept. The first criticism can be taken together with Elisabeth Schüssler Fiorenza's concept of kyriarchy. Despite the concept of intersectionality shaped by centering the experiences of intersectional identities subjected to oppression and discrimination, through the concept of kyriarchy attention has been drawn to the problem of privileges and the intersecting structures of domination. The second criticism includes many discussions such as the ambiguity of the categories studied, which categories are most appropriate and important for intersectionality studies, and how these categories should be delimited. In these discussions, which are called the categories problem, especially Judith Butler's criticisms on the gender category are important.
Keywords
- Arendt H. (2002). Kötülüğün Sıradanlığı, Çev. Özge Çelik, İstanbul, Metis Yayınları, 2012, s.291.
- Brah A ve Phoenix A. (2004) "Ain’t I A woman? Revisiting intersectionality", Journal of International Women's Studies, 5.3, s.75-86.
- Council of Europe, “European Convention on Human Rights”, 25.03.2020 tarihinde www.echr.coe.int, https://www.echr.coe.int/documents/convention_eng.pdf adresinden alındı.
- Combahee River Collective, “The Combahee River Collective Statement”, 02.02.2022 tarihinde
- Crenshaw K. (1989). "Demarginalizing the Intersection of Race and Sex: A Black Feminist Critique of Antidiscrimination Doctrine, Feminist Theory and Antiracist Politics", University of Chicago Legal Forum, s.139-167.
- Crenshaw K. (1991). “Mapping the Margins: Intersectionality, Identity Politics, and Violence Against Women of Color”, Stanford Law Review, 43, No.6, s.1241-1299.
- Davis A. ve Martinez E. “Coalition Building Among People of Color”, 20.03.2020 tarihinde https://culturalstudies.ucsc.edu/inscriptions/volume-7/angela-y-davis-elizabethmartinez/ adresinden alındı.
- Davis K. (2008). "Intersectionality as Buzzword: A Sociology of Science Perspective on What Makes a Feminist Theory Successful", Feminist Theory, 9.1, s.67-85.
- Davis M. S. (1971). "That's interesting! Towards a Phenomenology of Sociology and a Sociology of Phenomenology", Philosophy of the Social Sciences, 1.2, s.309-344.
- de Beauvoir S. (1993). İkinci Cins I: Genç Kızlık Çağı, Çev. Bertan Onaran, İstanbul, Payel Yayınevi.
- Fiorenza E. S. (1992). But She Said: Feminist Practices of Biblical Interpretation, Boston, Beacon Press.
- Fiorenza E. S. (2009). “Exploring the Intersections of Race, Gender, Status, and Ethnicity in Early Christian Studies”, Prejudice and Christian Beginnings, Fortress Press, s.1-23.
- Graham S. (2001). "Sulawesi's Fifth Gender," Inside Indonesia, 66.
- Hartman H. (2006). Marksizmle Feminizmin Mutsuz Evliliği, Çev. Gülşad Aygen, İstanbul, Agora Kitaplığı.
- Kimberlé Crenshaw, "Why Intersectionality Can’t Wait”, The Washington Post, 15.04.2020 tarihinde https://www.washingtonpost.com/news/in-theory/wp/2015/09/24/whyintersectionality-cant-wait/ adresinden alındı.
- McCall L. (2005). "The Complexity of Intersectionality", Signs: Journal of Women in Culture and Society, 30.3, s.1771-1800.
- Miller A. (1964). "With Respect for Her Agony–but with Love," Life, 56.7.
- Nash J. C. (2008). "Re-thinking Intersectionality", Feminist Review, 89.1, 2008, s.1-15.
- Phoenix A. (2006). "Interrogating Intersectionality: Productive Ways of Theorising Multiple Positioning", Kvinder, Køn & Forskning, 2-3, s.21-30.
- Riley D. (1998). ‘Am I that Name?’: Feminism and the Category of ‘Women’ in History, London, Macmillan Press.
- Shields S. A. (2008). "Gender: An Intersectionality Perspective", Sex Roles, 59.5-6, s.301-311.
- Spivak G. C. (1998). “Can The Subaltern Speak?”, Marxism and The Interpretation of Culture, Ed. C. Nelson-L. Grossberg, Chicago, University of Illinois Press, s.271-313.
- TBMM, “Türkiye Cumhuriyeti Anayasası”, 25.03.2020 www.tbmm.gov.tr, https://www.tbmm.gov.tr/Sayfa/Anayasa adresinden alındı.
- Ulaş Karan, “Anayasa Mahkemesi’nin Cemal Duğan Kararı: Ayrımcılığa Karşı Korumada Hiyerarşik Yaklaşım ve İspat Sorunu”, İstanbul Bilgi Üniversitesi İnsan Hakları Hukuku Uygulama ve Araştırma Merkezi, 28 Aralık 2017, 01.04.2020 tarihinde https://insanhaklarimerkezi.bilgi.edu.tr/tr/blog/anayasa-mahkemesinin-cemal-dugankarar-ayrmclga-kars-korumada-hiyerarsik-yaklasm-ve-ispat-sorunu/ adresinden alındı.
- Wolf S. (2012). Cinsellik ve Sosyalizm: LGBT Özgürleşmesinin Tarihi, Politikası ve Teorisi, Çev. Kıvanç Tanrıyar, İstanbul, Sel.
