Author :
Abstract
Özgürlük, en az iki kişi arasındaki etik ilişkinin veya bir insan durumuna karşı değerlendirme yapabilmenin temel koşuludur. Böyle bir temel koşul belirlemesine ulaşılması tarihsel olarak insanın doğaya karşı ve ardından topluma karşı sahip olduğu bir takım ayrıcalıklar ile mahrumiyet ve kısıtlamalarla kendini gösterir. İnsanın kendi davranış ve eylemlerinin sorumluluğunun farkında olmasının yani bilinçli bir yönelim içinde olması bağlanmanın (obligatio) temel ilkelerinin ortaya konmasını gerektirir. İki kişi arasında veya bir kişinin bir insan durumu karşısında içsel bir farkındalık ile ulaşabileceği bağlanma, ‘olması gereken’in belirlenmesi anlamında genel bir ahlak yasasına ulaşabilmenin de imkanını verir. Pandemi dönemi pek çok insan durumu ve özelde kişiler arası ilişkiler bağlamında hem özgürlük hem de bağlanma problemi bakımından ele alınabilecek örnekler barındırır. Ayrıca bağlanma problemi ile birlikte mahkum ikilemi olarak adlandırılan ve insanların bencilce ve çıkarları doğrultusunda kararlar almalarına ilişkin düşünce örneği de aydınlatılmalıdır. Bir insanın diğerine bağlanmasında aranan genel yasalar bireysel kişi davranış ve tutumları ile de uyumluluk göstermelidir.
Keywords
Abstract
Freedom is the basic condition for an ethical relationship between at least two person or for evaluating a human condition. The achievement of such a basic condition determination is manifested in the historically held privileges, deprivations and restrictions of man against nature and then against society. Being aware of the responsibility of one's own behavior and actions, that is, having a conscious orientation, requires revealing the basic principles of attachment (obligatio). The bonding that can be reached between two person or a person with an inner awareness in the face of a human situation, determining ‘ought to be’ also gives the opportunity to reach a general moral law. The pandemic period contains examples that can be addressed in both freedom and attachment problems in the context of many human situations and in particular interpersonal relations. In addition, the example of thinking about people's selfish and self-interested decisions, which is called the prisoner's dilemma together with the attachment problem, should also be clarified. The general laws sought to bind one person to another must also be compatible with individual person's behavior and attitudes.
Keywords
- Akarsu Bedia, Max Scheler’de Kişi Kavramı ve İnsan Olma Sorunu, İnkılap Kitabevi Yayın, İstanbul, 1998
- Aristoteles, Politika, Çev. Mete Tuncay, Remzi Kitabevi, İstanbul, 1975
- Aristoteles, Nikomakhos’a Etik, Çev. Saffet Babür, Ayraç Yayınevi, Ankara, 1997
- Arslan Ahmet, İlkçağ Felsefe Tarihi C.3, İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları, İstanbul, 2007
- Bauman Zygmunt, Özgürlük, Çev. Kübra Eren, Ayrıntı Yayınları, İstanbul, 2015
- Bentham Jeremy, Panoptikon, Çev. Barış Çoban-Zeynep Özarslan, Su Yayınları, İstanbul, 2019
- Heimsoeth Heinz, Immanuel Kant’ın Felsefesi, Çev. Takiyettin Mengüşoğlu, Remzi Kitabevi, İstanbul, 1986
- Kant Immanuel, Pratik Aklın Eleştirisi, Çev. İoanna Kuçuradi-Ülker Gökberk-Füsun Akatlı, Türkiye Felsefe Kurumu Yayınları, Ankara, 1999
- Kant Immanuel, Ahlak Metafiziğinin Temellendirilmesi, Çev. İoanna Kuçuradi, Türkiye Felsefe Kurumu Yayınları, Ankara, 2002
- Kuçuradi İoanna, Etik, Felsefe Kurumu Yayınları, Ankara, 2006
- Mill John Stuart, Özgürlük Üstüne, Çev. Alime Ertan, Belge Yayınları, İstanbul, 2000
- Nutku Uluğ, Felsefe ve Güncellik, Bulut Yayınları, İstanbul, 2005
- Ridley Matt, Erdemin Kökenleri, Çev. Erhun Yücesoy, Yapı Kredi Yayınları, İstanbul, 2011
- Rousseau Jean Jacques, İnsanlar Arasındaki Eşitsizliğin Kökeni, Çev. Ertuğ Ergün, Yeryüzü Yayınevi, 2003
- Schopenhauer Arthur, İstencin Özgürlüğü Üzerine, Çev. Mehtap Söyler, Öteki Yayınevi, Ankara, 1998
