Author :
Abstract
Çağımızın çözüm bekleyen en önemli konuları arasında yer alan çevre sorunları 20. yüzyılın sonlarına doğru küresel boyutlara ulaşmıştır. 21. yüzyılla birlikte bütün insanlığı tehdit eder hale gelmiştir.
Hava kirliliği, su kirliliği, ozon tabakasının tahribatı, yağmur ormanların yok olması, doğal afetlerin artması, küresel ısınma ve iklim değişikliği gibi küreselleşen çevre sorunları ulusal ve uluslararası alanda çözümleri gerekli kılmış, bu anlamda çevre yönetimi son derece önemli hale gelmiştir. Çevre sorunlarının birçoğunun yerel kaynaklı olması ve bu sorunların evrensel boyutlara dönüşmeden kaynağında önlenmesi anlayışı yerel yönetimlerin önemini ve bu alandaki sorumluluğunu öne çıkarmaktadır. Bu açıdan Türkiye’de çevre yönetimi yapılanmasında yerel yönetim kuruluşlarına mevzuatta önemli görev, yetki ve sorumluluklar verilmiştir.
Bu çalışmada Türkiye’de çevre yönetimi yapılanması yerel yönetim kuruluşları özelinde incelenerek, mevzuat bağlamında yerel yönetim kuruluşlarının çevre ile ilgili görev, yetki ve sorumlulukları ele alınmıştır.
Keywords
Abstract
The environmental problems waiting for a solution are seen within the most important issues of our age and they reached a global scale at the end of 20th Century. By coming of 21st Century, they have become a menace to the whole humanity.
The global environmental problems such as, air pollution, water pollution, destruction of the ozone layer, extinction of rain forests, the rise of the natural disasters, global warming, climate change make national and international solutions obligatory and then environmental management has become so important. The idea of most of environmental problems have a local source and they can be preventable before they become universal prioritise the importance and responsibility of the local managements. In this respect, in Türkiye, in the structure of environmental management, the local administration institutions have important tasks, authorities and reponsibilites.
In this paper, the environmental management structure in Türkiye is handled particularly through local managements and put their task, authority and responsibility in the context of legislation.
Keywords
- Akdur, R. (2005). AB ve Türkiye'de Çevre Koruma Politikaları Türkiye'nin Avrupa Birliği’ne uyumu. Ankara: Ankara Üniversitesi Avrupa Toplulukları Araştırma ve Uygulama Merkezi Araştırma Dizisi, No:23.
- Aksu, G. (2014). Üçüncü Beş Yıllık Kalkınma Planı'nda Çevreye İlişkin Düzenlemelerin Politik Kaynakları. Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, C:5, S:2, s.2-13.
- Arat, Z. (2000). Çevre İle İlgili Hukuksal Düzenlemeler. Türkiye'de Çevrenin ve Çevre Korumanın Tarihi Sempozyumu (s.:166-176). İstanbul: Türkiye Ekonomik ve Toplumsal Tarih Vakfı.
- Aydınlı, H. İ. (2004). Sosyo-Ekonomik Dönüşüm Sürecinde Belediyeler. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
- Balın, B. E. (2011). Çevre Politikası (İktisadi Bir Yaklaşım). İstanbul: Derin Yayınları.
- Baykal, T. (2010). Türkiye'de Çevre Yönetim Sisteminin Yerel Örgütlenmesi. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi,C:7, S:13, s.476-492.
- Belediye Kanunu (2005). Kanun No. 5393, Kabul Tarihi: 03.07. 2005, Resmi Gazete Tarihi: 13.07.2005/25874.
- Bozkurt, Y. (2010). Avrupa Birliği'ne Uyum Sürecinde Türkiye'de Çevre Politikalarının Dönüşümü (1. baskı). Bursa: Ekin Basım Yayın Dağıtım.
- Budak, S. (2000). Avrupa Birliği ve Türk Çevre Politikası (1. baskı). İstanbul: Büke Yayınları.
- Büyükşehir Belediye Kanunu (2004). Kanun No. 5216, Kabul Tarihi: 10.07.2004, Resmi Gazete Tarihi: 23.07.2004/25531.
- Cumhurbaşkanlığı Strateji ve Bütçe Başkanlığı (2019). On Birinci Kalkınma Planı (2019-2023), https://www.sbb.gov.tr/wp-content/uploads/2022/07/On_Birinci_Kalkinma_Plani-20192023.pdf Erişim Tarihi: 01/09/2022.
- Çevre Kanunu (1983). Kanun No. 2872, Kabul Tarihi: 09.08.1983, Resmi Gazete Tarihi: 11.08.1983/18132.
- Demiral, B. (2000). Türkiye Belediyelerinin Çevre Politikaları. Trakya Üniversitesi Dergisi Sosyal Bilimler C Serisi. 1 (1): s.19-25.
- DPT (1963). Birinci Beş Yıllık Kalkınma Planı (1963-1967). https://www.sbb.gov.tr/ kalkinma- planlari/, Erişim Tarihi: 01/09/2022.
- DPT (1968). İkinci Beş Yıllık Kalkınma Planı (1968-1972). https://www.sbb.gov.tr/ kalkinma-
- DPT (1973). Üçüncü Beş Yıllık Kalkınma Planı (1973-1977). https://www.sbb.gov.tr/ kalkinma-planlari/, Erişim Tarihi: 01/09/2022.
- DPT (1979). Dördüncü Beş Yıllık Kalkınma Planı (1979-1983). https://www.sbb.gov.tr/
- DPT (1990). Altıncı Beş Yıllık Kalkınma Planı (1990-1994). https://www.sbb.gov.tr/ kalkinma-
- DPT (1996). Yedinci Beş Yıllık Kalkınma Planı (1996-2000). https://www.sbb.gov.tr/
- DPT (2001). Sekizinci Beş Yıllık Kalkınma Planı (2001-2005). https://www.sbb.gov.tr/
- DPT (2007). Dokuzuncu Kalkınma Planı (2007-2013). https://www.sbb.gov.tr/kalkinmaplanlari/, Erişim Tarihi: 01/09/2022.
- Ertürk, H. (2012). Çevre Bilimleri (4. baskı). Bursa: Ekin Basım Yayın Dağıtım.
- Eryılmaz, B. (2017). Kamu Yönetimi (10.baskı).Kocaeli:Umuttepe Yayınları.
- Geray, C. (1998). Yerel Yönetimler ve Çevre. Çağdaş Yerel Yönetimler Dergisi, C:7, S:3, s.57- 64.
- Gökdayı, İ. (1997). Çevrenin Geleceği Yaklaşımlar ve Politikalar. Ankara: Türkiye Çevre Vakfı.
- Görmez, K. (2010). Çevre Sorunları (2. baskı). Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
- Gül, H., Kiriş, H. M., Negiz, N. ve Gökdayı, İ. (2014). Türkiye'de Yerel Yönetimler ve Yerel Siyaset (1. baskı). Ankara: Detay Yayıncılık.
- Güler, E. ve Önder, Ö. (2021). İl Özel İdarelerinin Yerel Yönetim Sistemindeki Yeri ve Geleceği Üzerine Bir Alan Araştırması: Bartın İl Özel İdaresi Örneği. Giresun Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 7 (2) , 327-344 .
- Gürseler, İ. G. (2008). İnsan Hakları, Çevre, Anayasa. TBB Dergisi, Sayı 75. s.199-208.
- İl Özel İdaresi Kanunu (2005). Kanun No. 5302, Kabul Tarihi: 22.02.2005, Resmi Gazete Tarihi: 04.03.2005/25745.
- Kaboğlu, İ. (1996). Çevre Hakkı (3. baskı). Ankara: İmge Kitabevi.
- Kalkınma Bakanlığı (2013). Onuncu Kalkınma Planı (2014-2018), https://www.sbb.gov.tr/wp- content/uploads/2022/08/Onuncu_Kalkinma_Plani-2014-2018.pdf Erişim Tarihi: 01/09/2022.
- Karabıçak, M. ve Armağan, R. (2004). Çevre Sorunlarının Ortaya Çıkış Süreci, Çevre Yönetiminin Temelleri ve Ekonomik Etkileri. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi C.9, Sayı :2, s.203-228.
- Karacan, A. R. (2012). Çevre Ekonomisi ve Politikası (2.baskı). İzmir: Ege Üniversitesi Basımevi.
- Keleş, R. (2013). 100 Soruda Çevre, Çevre Sorunları ve Çevre Politikası (1. baskı). İzmir: Yakın Kitabevi.
- Kızılboğa, R. ve Batal, S. (2012). Türkiye'de Çevre Sorunlarının Çözümünde Yerel Yönetimlerin Rolü ve Önemi. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, C:9, S:20, s.191-212.
- Kocalar, A. O. (2014). Çevre ve Çevre Eğitimi Üzerindeki Yerel Yönetim Etkisi. Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, S:2/2, s.348-362.
- Koçak, Y. (2008). Karşılaştırmalı Yerel Yönetimler. Ankara: Orion Kitabevi.
- Mutlu, A. (2006). Küresel Kamusal Mallar Bağlamında Sağlık Hizmetleri ve Çevre Kirlenmesi: Üretim, Finansman ve Yönetim Sorunları. Maliye Dergisi, S:150, s.53-78.
- Orhan, G. (2014). Türkiye'de Yerel Yönetimler ve Çevre (1. baskı). Bursa: Ezgi Kitabevi.
- Ökmen, M. (2004). Politika ve Çevre. M. Marin ve U. Yıldırım (Ed.), Çevre Sorunlarına Çağdaş Yaklaşımlar İçinde (s. 327-368). Beta Yayınları
- Ökmen, M., ve Arslan, R. (2014). Türkiye’de 6360 Sayılı Yasa ile Yeni Kurulan Büyükşehir Belediyeleri: Manisa Büyükşehir Belediyesi Örneği. Adnan Menderes Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 1, s. 88-101.
- Öktem, M. (2003). Kent, Çevre ve Globalleşme (1. baskı). İstanbul: Alfa Basım Yayın Dağıtım.
- Özey, R. (2009). Çevre Sorunları (3. baskı). İstanbul : Aktif Yayınevi.
- Sarıkaya, H. Z. (2004). Avrupa Birliği Uyum Sürecinde Çevre Politikaları ve Uygulamaları. Su Kirlenmesi Kontrolü Dergisi, C:14, S:1, s.1-10.
- Şahin, Y. (2015). Yerel Yönetimler. Bursa: Ekin Basım Yayın Dağıtım.
- Talu, N. (2006). Avrupa Birliği Uyum Sürecinde Türkiye'de Çevre Politikaları. Ankara: Kardelen Ofset.
- Türkiye Cumhuriyeti 1961 Anayasası, https://www.resmigazete.gov.tr/arsiv/10859.pdf Erişim Tarihi: 01/09/2022.
- Türkiye Cumhuriyeti 1982 Anayasası, https://www.mevzuat.gov.tr/mevzuatmetin/1.5.2709.pdf Erişim Tarihi: 01/09/2022.
- Ulucak, R. (2013). İktisat Politikası Olarak Çevre Politikaları ve Araç Seçimi. Akademik Bakış Dergisi, s.1-16.
- Ulusoy , A. ve Akdemir, T. (2013). Mahalli İdareler : Teori - Uygulama - Maliye (8. baskı). Ankara: Seçkin Yayıncılık.
- Yeter, E. (2006). İl Özel İdarelerinin Çevre Yönetimindeki Yeri: Kastamonu Valiliği Örneği. Çağdaş Yerel Yönetimler Dergisi, C:15, S:3, s.63-78.
- Yılmaz Turgut, N. (2012 ). Çevre Politikası ve Hukuku (2. baskı). Ankara: İmaj Yayınevi.
- Yılmaz, V. ve Kaypak, Ş. (2019). 6360 sayılı Yasa Sonrası Yeni Büyükşehir Belediyelerindeki Çevre Sorunlarının İrdelenmesi: Malatya Büyükşehir Belediyesi Örneği. Kent Akademisi, 12 (1) , s.1-28 .
