Author :
Abstract
Türk halk inanışlarında önemli olgulardan biri ziyaret fenomenidir. Ziyaret fenomeni, ilahi ve kutsî değere sahip olduğuna inanılan ve genellikle dinî kişiliklere atfedilen yerlerin ziyaret edilmesini ifade eder. Türk halk inanışlarında da yatır, türbe, dede, evliya, eren, ermiş, velî gibi adlarla anılan zatların türbeleri çeşitli dilek ve niyetlerin gerçekleşmesi için ziyaret edilir ve bu kutsal mekânlarda çeşitli ritüel ve uygulamalar yerine getirilir. Bu bağlamda ziyaret fenomeninin kutsallaşmasını sağlayan nedir sorusu önem kazanır. Bu çalışmada amaçlanan bir ziyaret fenomeni olarak Mersin’in Tarsus ilçesinde yer alan Hz. Hıdır Türbesi’nin kutsallaşma sürecini ortaya koyabilmektir.[1] Buradan hareketle, çalışmanın kavramsal şemasını Hans Mol’un kimlik ve din teorisi oluşturmaktadır. Çalışmada öncelikle kutsal ve ziyaret fenomeni kavramları üzerinde durulmuştur. Daha sonra Hz. Hıdır Türbesi’nin kutsallaşma süreci Hans Mol’un dört aşamalı kimlik ve din teorisinden yola çıkılarak incelenmiştir. Hans Mol, kimliğin kutsallaşmasını; nesneleştirme, bağlılık, ritüel ve mit olmak üzere dört aşamaya ayırmaktadır. Hz. Hıdır’ın kutsallaşma sürecinde velî olarak toplumsal kabul sağlayabilmesi ve türbenin kutsal bir mekân olarak kabul edilmesi için Hz. Hıdır’ın kutsallaşma süreci dört aşamalı tasnife göre değerlendirilmiştir.
[1] Bu çalışmada kullanılan alan araştırması verileri 2019 yılında yapılan derleme çalışmasıyla elde edilmiştir.
Keywords
Abstract
One of the important phenomena in Turkish folk beliefs is the phenomenon of visitation. The phenomenon of visitation refers to visiting places that are believed to have divine and sacred value and are often attributed to religious personalities. In Turkish folk beliefs, the tombs of people known by names such as yatır, türbe, dede, evliya, eren, ermiş, velî are visited for the realization of various wishes and intentions, and various rituals and practices are carried out in these sacred places. In this context, the question of what enables the sacralization of the phenomenon of visitation becomes important. The aim of this study is to reveal the process of sanctification of Hz. Hıdır Tomb in Mersin’s Tarsus district as a visiting phenomenon. From this point of view, the conceptual scheme of the study is based on Hans Mol's theory of identity and religion. Firstly, the concepts of the sacred and the phenomenon of visitation are emphasized in the study. Afterwards, the process of sanctification of Hz. Hıdır Tomb was analyzed based on Hans Mol’s four-stage identity and religion theory. Hans Mol divides the sacralization of identity into four stages: objectification, commitment, ritual and myth. In order for Hz. Hıdır to gain social acceptance as a guardian in the process of sanctification and for the tomb to be accepted as a sacred place, the process of sanctification of Hz. Hıdır was evaluated according to a four-stage classification.
