Author :
Abstract
Klasik Türk edebiyatı, hayatiyetini Cumhuriyet dönemine kadar sürdürse de 19. yüzyıl ile birlikte batı tesirindeki Türk edebiyatı karşısında feri azalmaya, kendini tekrar etmeye başlamıştır. Yine de Encümen-i Şuara’nın, İstanbul ve Anadolu’da divan tertib eden şairlerin gayreti, Ali Emiri, Yahya Kemal, İbnülemin Mahmud Kemal gibi zevatın samimi himmeti ve sayısı azalıyor olsa da bedii zevk sahibi okurlarının rağbeti ile klasik edebiyatın verimleri 20. yüzyılda da devam etmiştir. Şairin söz kalıbına döktüğü şiir, okur tarafından yeniden yazılır. Her okur sayısız çağrışım ve etkileşimle onu yeniden üretir ve yorumlar. Eski şiirin samimi ve sadık okurlarından Salih Saim, beğendiği ve başkalarının da okuyup haz almasını istediği şiirleri kaydettiği defterlerden oluşturduğu müntahabat veya seçkileri, gazete ve mecmualarda yazıları ile Osmanlı bakiyesi bir kültür taşıyıcısıdır. Her ne kadar bugün yalnız matbu Mahfuzat-ı Edebiye seçkisi mevcut olsa da, hatıratında defterlerinden bahsedilmektedir. Kendisi aktardığı şiirlere kısa mukaddimeler yapmakta, şiir ve şair için his ve düşüncesini paylaşmakta ve böylece şairle kendi okuru arasında bir tür vasıta/aracı rolü üstlenmektedir. Sâlih Sâim, müntahabatında nazım türü, yayın tarihi gibi belli bir derleme usulü takip etmemiştir. Arz-ı maksadı yani oluşturma sebebini açıkladıktan sonra, konu bütünlüğü gözetmeksizin muhtemelen kendi karşılaşma ve okuma zamanına göre farklı şairlerden uzun ve kısa manzumeleri kayda geçirmiştir. Seçkide dönemin gazete ve mecmualarında yayımlanmış na’tlar, güzel ahlakın tezahürü üzerine parçalar, Muhyiddin-i Arabi üzerine hikâyeli uzun bir kaside, Trabzonlu Agâh Paşa’nın hikâyesi ile birlikte bir kasidesi, yine Sâlih Sâim’in teşekkürü üzerine aynı şairin gönderdiği dört gazel, İsmail Dede Efendi ve Zekai Dede’nin vefatların tarih kıtaları bulunmaktadır. Çalışmanın amacı yalnızca eserdeki manzumeleri gün yüzüne çıkarmak değil, Osmanlı son dönemi matbuatının yazarı ve özellikle yayımlanan şiirlerin sıkı takipçisi bir okurun gözünden bir dönemin edebi atmosferini değerlendirmektir.
Keywords
Abstract
Although classical Turkish literature continued its vitality until the Republican period, with the 19th century it began to fade and repeat itself in the face of Turkish literature influenced by the West. Nevertheless, with the efforts of the Encümen-i Şuara, the poets who organized divans in Istanbul and Anatolia, the sincere dedication of the likes of Ali Emiri, Yahya Kemal, Ibnülemin Mahmud Kemal, and the demand of readers with good taste, even though their numbers were diminishing, the output of classical literature continued in the 20th century. The poem that the poet molds into words is rewritten by the reader. Each reader reproduces and interprets it with countless associations and interactions. Salih Saim, one of the sincere and loyal readers of old poetry, is a carrier of culture from the Ottoman legacy with his müntahabat or selections from notebooks in which he recorded the poems he liked and wanted others to read and enjoy, and his articles in newspapers and magazines. Although only the printed Mahfuzat-ı Edebiye selection is available today, his notebooks are mentioned in his memoirs. He writes short introductions to the poems he cites, shares his feelings and thoughts about the poem and the poet, and thus acts as a kind of intermediary between the poet and his readers. In his müntahabat, Sâlih Sâim did not follow a certain compilation procedure such as the type of verse or the date of publication. After explaining his purpose, i.e. the reason for his creation, he recorded long and short verses from different poets, probably according to his own encounter and reading time, without considering the integrity of the subject. The selection includes na't published in the newspapers and magazines of the period, pieces on the manifestation of good morals, a long ode with a story on Muhyiddin-i Arabi, an ode with a story by Agâh Pasha of Trabzon, four ghazals sent by the same poet in response to Sâlih Sâim's thanks, and history stanzas on the deaths of İsmail Dede Efendi and Zekai Dede. The aim of the study is not only to unearth the poems in the work, but also to evaluate the literary atmosphere of a period through the eyes of a reader who was a writer of the late Ottoman period press and especially a close follower of the published poems.
