BEN, MİMAR SİNAN! TEK PERDELİK OYUNUNUN BENJAMIN ROLAND LEWIS VE GUSTAV FREYTAG’IN GÖRÜŞLERİ IŞIĞINDA ÇÖZÜMLENMESİ
Author :
Abstract
Bu çalışmada Turgut Özakman’ın Ben, Mimar Sinan! adlı tek perdelik oyunu Gustav Freytag tarafından Dramanın Tekniği/ The Technique of Drama (1863) kitabında ortaya konulan, beş bölüm ve üç krizden oluşan yapısal metin çözümleme tablosu olan Freytag Piramidi ile Benjamin Roland Lewis’nin Çağdaş Tiyatroda Tek Perdeli Oyunlar/ Contemporary One-Act Plays kitabının giriş bölümünde yer alan tek perdelik oyunların ana özelliklerinin belirlenmesine ilişkin veriler ışığında çözümlenmiştir. Freytag Piramidi’nin sekiz temel aşaması; serim, kışkırtıcı etki, yükselen eylem, zirve, trajik etki, düşüş, son askıda kalma ya da merak etkisi ve yıkım iken Lewis’nin ortaya koyduğu görüşler, tek perdelik oyunların konusu ve tek perdelik oyunların tekniği [karakter, olay örgüsü (giriş, gelişme ve sonuç), diyalog, sahne işçiliği ve sahne yönetimi] temel başlıkları etrafında şekillendirilmiştir. Çözümleme işleminin ardından elde edilen veriler ışığında eserin Freytag Piramidi’nin zirve basamağı ile sona ulaştırıldığı ve Lewis tarafından ortaya konulan verilerle uyumlu bir yapılanış sergilediği sonucuna ulaşılmıştır.
Keywords
Abstract
Keywords
- Akdenizli Çelenk, Z., (1999), 1980- 1990 Cumhuriyet Dönemi Türk Tiyatrosu’nda Oyun Yazarlığında Görülen Eğilimler ve Kaynakları, (Yayımlanmamış doktora tezi), Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Sahne Sanatları Ana Sanat Dalı, İzmir (Türkiye).
- Beyatlı, Y. K., (1990), Kendi Gök Kubbemiz, Kültür Bakanlığı Yayınları, Ankara.
- Çağlar, M., (2010), Turgut Özakman’ın Oyun Yazarlığı, (Yayımlanmamış doktora tezi), Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı, Adana (Türkiye).
- Çalışlar, A., (1995), Tiyatro Ansiklopedisi, Kültür Bakanlığı Yayınları, Ankara.
- Durmuş, G., (2019), Kısa Oyun ve Cumhuriyet Dönemi Kısa Oyun Çözümlemeleri (1980- 2000), (Yayımlanmamış doktora tezi), İnönü Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı Yeni Türk Edebiyatı Bilim Dalı, Malatya
- Esen, U., (2014), Aristoteles’ten Freytag’a Klasik Drama Yapısı, (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi), Anadolu Üniversitesi Güzel Sanatlar Enstitüsü Sahne Sanatları Ana Sanat Dalı, Eskişehir (Türkiye).
- Lewis, B. R., “Çağdaş Tiyatroda Tek Perdeli Oyunlar (Tek Perdeli Oyun Üzerine Yapılan Çalışmaların Ana Hatları ve Bibliyografyalarıyla)”, çev. Gülşah Durmuş; Turkish Studies International Periodical for the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, (Prof. Dr. Tahsin Aktaş Armağanı), ISSN: 1308- 2140; 2017, 12(7), ss. 125136.
- Nutku, Ö., (2001), Dram Sanatı Tiyatroya Giriş, (4. baskı), Kabalcı Yayınları, İstanbul.
- Özakman, T., (2014), Bütün Oyunları 3, (6. baskı), Bilgi Yayınevi, Ankara.
