Author :
Abstract
Çalışmada “Orhon Yazıtları”, “Uygur Kağanlığı Yazıtları” ve Budist Döneme ait Uygur harfli metinlerden “Altun Yaruk” (Sekizinci Kitap)’ta maden adları tespit edilmiş, örnekler ait oldukları eserlerin kısaltmaları ve satır numaralarıyla verilmiştir. Her maden adı için örnek cümle verilmiş, böylece metin içindeki kullanımları dikkate sunulmuştur. Maden adlarının tek ve ikili kullanımları olmak üzere, her metin için iki ayrı sınıflandırma yapılmış, maden adları ve ait oldukları kullanım şekilleri sayısal ifadelerle belirtilmiştir. Böylece en sık kullanılan maden adlarının hangisi / hangileri olduğu, hangi anlamlarda kullanıldıkları, ikili kullanım mevcut ise en çok hangi kelimelerle bir arada yer aldıkları tespit edilmiştir. Her metin için örneklendirme yapılırken, hem çeviriyazı hem de günümüz Türkçesine yer verilmiş, böylece örneklerin anlaşılırlığının artırılması amaçlanmıştır. Maden adları; ne için kullanıldıkları, hangi tür benzetmelerde yer aldıkları, maddi ve manevi değer taşıma özellikleri, hangi şartta ve hangi ortamda kıymetli oldukları gibi yönlerden incelenmiştir.
Keywords
Abstract
In the study, mine names were determined in "Orhon Inscriptions","Uygur Khaganate Inscriptions" and "Altun Yaruk"(Eighth Book) among the texts with Uyghur letters belonging to the Buddhist Period, examples are given with the abbreviations, line numbers of the works they belong to. An example sentence has been given for each metal name, so its usage in the text is taken into account. Two separate classifications are made for each text, as single and dual use of mine names, mine names and their usage patterns are indicated with numerical expressions. Thus, it has been determined which one/which are the most frequently used mine names, their meanings, and if there is a binary use, which words are most often used together. Mine names; What they are used for, what kind of metaphors they take place in, their properties of material and spiritual value, in what condition and in which environment they are valuable.
Keywords
- Aydın, E. ( 2011). Uygur Kağanlığı Yazıtları. Konya: Kömen Yayınları.
- Çağatay, S. (1945), Altun yaruktan iki parça : 1. Küü Tav’ın canlıları öldürdüğünden dolayı gördüğü ceza 2. Üç Prensle Pars hikâyesi (Prens Mahasatvi ). Ankara: Türk Tarih Kurumu Basımevi.
- Çetin, E. ( 2017). Altun Yaruk Sekizinci Kitap. Adana: Karahan Kitabevi.
- Klyaştorniy, S. G. ( 1986). Tes Abidesi (çev. Bozkurt, F. S.). Türk Kültürü Araştırmaları Dergisi, 24(2): 151-172.
- Mert, O. ( 2009). Ötüken Uygur Dönemi Yazıtlarından Tes, Tariat, Şine Us. Ankara: Belen.
- Ölmez, M. ( 2015). Orhon- Uygur Hanlığı Dönemi Moğolistan’daki Eski Türk Yazıtları ( Metin- Çeviri- Sözlük). Ankara: Bilgesu Yayıncılık.
- Sertkaya, O. F. ( 1992). Göktürk Harfli Uygur Kitabelerinin Türk Kültür Tarihi İçerisindeki Yeri. Türk Kültürünü Araştırma Enstitüsü, 1(2) : 325-334.
- Shimin, G. (2002), Budist Uygur Edebiyatı. Türkler Dergisi, 3: 786-800.
- Tekin, Ş. (1959), Altun yaruk’un Çincesinin Almanca’ya Tercümesi Dolayısıyla. TDAY Belleten: 293-309.
- Tekin, T. ( 1983). Kuzey Moğolistan’da Yeni Bir Uygur Anıtı: Taryat ( Terhin) Kitabesi. Belleten, 46 (184) : 795- 838.
- Tekin, T. ( 1988) Orhon Yazıtları. Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
- Tekin, T. ( 1994). Tunyukuk Yazıtı. İstanbul: Simurg Yayınları.
