Author:
Abstract
Klasik Türk müziğinde Kâr eserler din dışı beste türleri içerisinde en büyük formu ifade etmektedir. Yaklaşık 5 yüzyıl öncesine dayanan bu tür uzun ve çoğunlukla farsça sözlerden oluşmaktadır. Kâr’lar musiki tarihimizde yüksek bir sanat yeteneği ve bir o kadar da makam ve usul bilgisi gerektiren sözel bir beste türüdür. Bu çalışmada genel anlamda Kâr eserlerin müzik tarihindeki yeri, kelime anlamı, bestelenişindeki yapısal özellikleri ve kâr bestekârları ele alınmıştır. Abdülkadir-i Merâgî’den günümüze kadar pek çok bestekâr tarafından eserler verilen bu türde yapılan besteler bu çalışmada dönemsel olarak analiz edilerek listelenmiştir. Araştırmada tarama modelinden yararlanılarak notaları tespit edilen TRT Türk Sanat Müziği Sözlü Eserler Repertuarı ana kaynak olarak ele alınmıştır. İncelediğimiz 31 kâr bestede en fazla Rast makâmının kullanıldığı tespit edilmiştir. Abdülkâdir Merâgî bu türde en fazla eser üreten bir bestekâr olarak karşımıza çıkarken günümüz bestekârlarından ud virtüözü Cinuçen Tanrıkorur’un ve Akın Özkan’ın da bu türde birer eseri bulunmaktadır. Kâr eserler bestekârlar tarafından ağırlıklı olarak 18. ve 19. yüzyıllar arasında rağbet görmüşlerdir. Türk müziğinde 19 ve 20. yüzyıla gelinirken Hacı Arif Bey’in etkisiyle “şarkı” türünde yaşanan değişiklikler ve bu türün toplum tarafından beğeni görmesi, bestelenmesinin daha kolay oluşu gibi nedenlerden dolayı Kâr gibi klasik, uzun ve oldukça zor olan bu beste türüne bestekârlar fazla ilgi göstermemişlerdir.
Keywords
Abstract
In classical Turkish music, Kâr works are represent the greatest form among non-religious compositions. This genre, which dates back to about 5 centuries ago, consists of long and mostly Persian lyrics. Kâr form is a type of verbal composition that requires a high artistic ability and knowledge of mode and tempo, as well, in our musical history. In this study, the place of Kâr works in the music history, its lexical meaning, structural features of its composition and kâr composers were discussed in general. The works composed by many composers from Abdülkadir-i Merâgî until today and the these type of compositions were analyzed on a period basis and listed in this study. In the research, TRT Turkish Art Music Verbal Works Repertory, the musical notes of which were determined using screening model, was addressed as the main source. It was determined that the Rast maqam was used at the furthest within 31 at the furthest compositions. While Abdülkâdir Merâgî emerges as the composer who produced the maximum number of works in this genre, oud virtuoso Cinuçen Tanrıkorur and Akın Özkan of today's composers also have works in this genre. Kâr works were mainly favored by composers between the 18th and 19th centuries. Towards the 19th and 20th centuries in Turkish music, composers did not show much interest in this type of composition which is classic, long and quite difficult such as Kâr due to reasons such as the changes experienced in "song" type by influence of Hacı Arif Bey, appreciation of this type by the society and its easier composition.