Author:
Abstract
Dil bilimi, “çok alanlı” bir bilim olarak Osmanlı döneminde önemsenmiş, yapılan çalışmalar ve ortaya konan eserler ile alet ve vasıta biliminden, gaye bilimi ve yüksek bilimler mesabesine yükseltilmiştir. Arapların “Acemceye karışarak bozulan dillerini düzeltme çalışmalarıyla başlayan ve ilk örneklerini nahiv, sarf, belâgat ve lügat alanında veren Arap dil bilimi, ortak İslâm medeniyet ve kültürünün etkisiyle Osmanlı dil eğitimi-öğretimini etkilemiş; Osmanlı dil bilimi gelişimini asırlarca Arap dil biliminin etkisinde devam ettirmiştir. Osmanlı dil bilimi, Osmanlının kuruluşundan Tanzimat’a kadar medrese ve Tanzimat’tan Harf İnkılabı’na kadar mektep usulüne dayalı öğretim ile varlığını geliştirmiştir. Dil eğitim-öğretimi ve ortaya konan eserleri açısından Osmanlı dil biliminin Türkçe yönünden en velut ve en verimli devresinin Tanzimat dönemi olduğu söylenebilir. Asırlarca Arap dil biliminin hakimiyeti altında varlığını sürdüren Osmanlı dil bilimi bu dönemde yazılan kavait, emsile, sarf-nahiv ve belagat kitapları ile milli bir kimlik ve söyleyiş kazanmıştır.
Keywords
Abstract
As a "multidisciplinary" science, language science has been considered important in the Ottoman period and has been upgraded from instrument and intermediary science to the level of intentional science and higher sciences, by the studies performed and the compositions revealed. The Arabic language, which started with the work of correcting the tongues of the Arabs that had been distorted by the "Persian" and gave its first examples in the fields of syntax, morphology, rhetoric and dictionary, influenced Ottoman language education-education by the influence of common Islamic civilization and culture ,The development of Ottoman language science has continued for centuries under the influence of Arabic language science. Ottoman language science have developed its existence through the madrasah from the establishment of the Ottoman Empire until the Tanzimat period, It have developed through education based on school style from the Tanzimat period to the Alphabet Revolution. It can be said that the Ottoman Reformation period was the most prolific and most efficient period of Ottoman language science in terms of language education-teaching and compositions revealed. Ottoman language science, which lasted for centuries under the dominance of Arabic language science, gained a national identity and articulation with the books of grammar, paradigme morphology- syntax and rhetoric written in this period.